Program terapii logopedycznej

„Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie – naucz.
Jeśli nie wie – wytłumacz. Jeśli nie może – pomóż”.
Janusz Korczak „Myszkowała szara myszka w szafie…”

Wady wymowy to najczęściej spotykany problem w przedszkolach, co sprawia, że coraz więcej dzieci korzysta z terapii logopedycznej. Fakt ten obliguje do prowadzenia profilaktyki logopedycznej, czyli szeroko zakrojonego systemu działań zapobiegających nieprawidłowościom mowy w toku komunikacji językowej.

Przyczyn wad wymowy jest wiele. Do najczęstszych przyczyn wywołujących zaburzenia mowy zaliczamy nieprawidłowości w budowie narządów artykulacyjnych. Niewłaściwa budowa języka, podniebienia, krzywy zgryz, krzywa przegroda nosowa, to tylko niektóre możliwości. Czasem jednak narządy mają budowę prawidłową, ale ich praca nie jest właściwa i to również może spowodować wadę wymowy u dziecka. Przykładem może być tu np. niska sprawność warg lub języka czy nieprawidłowe napięcie mięśniowe. Aby mowa rozwijała się prawidłowo, potrzebny jest właściwie działający narząd słuchu. Wszystkie nawet najmniejsze obniżenie słyszalności, bądź zaburzenia słuchu fonematycznego sprawiają, że mowa ma prawo rozwijać się inaczej. Ponieważ dziecko uczy się już w pierwszych dniach swojego życia od bliskich, otoczenie jest również odpowiedzialne za rozwój mowy. Wszelkie nieprawidłowe wzorce wymowy, postawy rodziców, dwujęzyczność, sposoby wychowania dziecka, zbyt trudne słownictwo lub wręcz przeciwnie-zbyt infantylne, może zaburzyć proces rozwoju mowy. O tym czy mowa będzie rozwijać się prawidłowo, może świadczyć również rozwój psychoruchowy dziecka. Każde dziecko ryzyka, dziecko przedwcześnie urodzone, dziecko, którego rozwój motoryczny przebiegał wolniej, może w przyszłości mieć problemy z prawidłową mową.

Wyżej wymienione czynniki mogą zaburzać proces rozwoju mowy, choć nie oznacza to, że muszą. Jednak każdy rodzic, który zapozna się z nimi i stwierdzi, że pojawiły się u jego dziecka, może zacząć pracować z nim wcześniej i w ten sposób zapobiegać powstawaniu wad wymowy, łatwiej jest bowiem zapobiegać niż leczyć.

Pod koniec 6 roku życia dziecko powinno osiągnąć tzw. dojrzałość szkolną. Jego rozwój umysłowy, psychiczny i fizyczny powinien mu zagwarantować bezproblemowe zaadoptowanie się w środowisku szkolnym. Dzieci obarczone różnymi zaburzeniami mają o wiele mniejsze szanse na dobry start. W związku z tym skuteczna profilaktyka logopedyczna powinna wzbudzić u rodziców odpowiedzialność za stan mowy i wymowy własnej oraz dziecka, co przyczyni się do szybkiego wyeliminowania zaburzeń mowy.

Celem programu będzie ukierunkowanie działań dydaktycznych na stymulowanie rozwoju mowy dzieci w wieku od 3 do 6 lat.

Cele programu:

• Usprawnianie mowy (aparatu mownego).
• Eliminowanie zaburzeń artykulacyjnych.
• Kształtowanie umiejętności poprawnego mówienia oraz wyrazistego posługiwania się językiem polskim w mowie.
• Rozwijanie potrzeby kontaktu z innymi ludźmi.

Cele szczegółowe:

• Dzieci są zainteresowane słowem mówionym, śpiewanym i czytanym.
• Dzieci są zaciekawione sposobem wymawiania wszystkich głosek.
• Dzieci są zmotywowane do pracy nad językiem.
• Dzieci są zmotywowane do wzbogacania słownictwa czynnego i biernego.
• Dzieci pracują nad dużą i mała motoryką oraz koordynacją pracy analizatorów: słuchowego, wzrokowego, czuciowego.
• Dzieci pracują nad sprawnością artykulacyjną, słuchową, wzrokową.

Proponowane formy pracy z dziećmi:

• Ćwiczenia słuchowe.
• Ćwiczenia słuchu fonematycznego.
• Ćwiczenia artykulacyjne.
• Słuchanie czytanych utworów literatury dziecięcej z podkreśleniem elementów dźwiękonaśladowczych, rytmizowanych.
• Nagrywanie na magnetofon, odsłuchiwanie wypowiedzi.
• Nauka wierszowanych rymowanek i wyliczanek.
• Czytanie głośne sylab, wyrazów, zdań i tekstów.
• Ćwiczenia logorytmiczne i relaksacyjne.
• Logopedyczne- ćwiczenia oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, usprawniające narządy mowy, słuchu fonematycznego, autokontroli słuchowej i wzrokowej, metody odczytywania mowy z ust.
• Psychologiczne-ćwiczenia relaksacyjne (odprężająco-rozluźniające).
• Lingwistyczne-ćwiczenia rozwijające słownictwo, utrwalające formy gramatyczne, rozwijające dłuższe wypowiedzi.

Proponowane metody pracy z dziećmi:

• Treści, zakres materiału do ćwiczeń, rodzaje ćwiczeń oraz stopień trudności będą dobierane na bieżąco w zależności od rodzaju zaburzenia i możliwości dziecka.

Opracowała: mgr Ewa Kalinowska